خبرنیک خبرنیک، خبرگزاری نیک 
مدیر مرکز استراتژی و تحول هوش مصنوعی دانشگاه صنعتی شریف اظهار داشت: ایران تاکنون حدود ۱۰ میلیون دلار در حوزه هوش مصنوعی سرمایهگذاری کرده است، در حالی که عربستان سعودی با سرمایهگذاریهای چندین میلیارد دلاری، فاصله قابل توجهی ایجاد کرده است.
به گزارش خبرگزاری نیک، سید ایمان میرعمادی، عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف و مدیر مرکز استراتژی و تحول هوش مصنوعی این دانشگاه، در کنفرانس مدیریت فناوری و نوآوری به تحلیل جایگاه ایران در حوزه هوش مصنوعی پرداخت.
وی با اشاره به اینکه در سالهای اخیر بحثهای بسیاری پیرامون هوش مصنوعی در کشور مطرح شده است، گفت: موضوعاتی همچون کاربردها، ریسکها و اقدامات موردنیاز این فناوری به طور گسترده بررسی شدهاند، اما کمتر به جایگاه فعلی ایران در این حوزه پرداخته شده است. تلاش من این است که به این پرسش پاسخ دهم: ایران در حوزه هوش مصنوعی کجا ایستاده و چه اقداماتی برای بهبود این وضعیت ضروری است؟
میرعمادی با تأکید بر لزوم تصمیمگیریهای مبتنی بر شواهد، خاطرنشان کرد: برای پاسخ به این پرسش، مقالات و گزارشهای بینالمللی متعددی بررسی شدند. این منابع شاخصها، چارچوبها و روشهای مختلفی را ارائه میدهند، اما ایران در بسیاری از این گزارشها یا به صورت سطحی مورد بررسی قرار گرفته یا اطلاعات موجود ناقص و عمومی است. بر این اساس، تیمی متشکل از اساتید دانشگاههای شریف و تهران و متخصصان ایرانی خارج از کشور تشکیل شد تا گزارشی جامع در این زمینه تهیه شود.
وی افزود: ما از سیستمهای نوآوری فناورانه به عنوان چارچوب نظری استفاده کردیم. این رویکرد به شناسایی نقاط ضعف و قوت تکنولوژی کمک میکند و امکان برنامهریزی مؤثر برای توسعه هوش مصنوعی را فراهم میسازد.
جایگاه علمی ایران در منطقه
میرعمادی در بخشی دیگر از سخنانش به جایگاه علمی ایران در منطقه اشاره کرد و گفت: از نظر تعداد مقالات علمی مرتبط با هوش مصنوعی، ایران پس از عربستان سعودی در جایگاه دوم قرار دارد. اما متأسفانه روند تولید مقالات علمی ایران در این حوزه نزولی است، در حالی که کشورهای عربستان سعودی، ترکیه و امارات روندی صعودی را طی میکنند. ادامه این روند میتواند به جابهجایی رتبهها در آینده منجر شود.
او توضیح داد: این تحلیلها با استفاده از پایگاههای دادهای مانند اسکاپوس برای توسعه دانش، گیتهاب برای پروژههای نرمافزاری، و اطلاعات اتاق بازرگانی تهران برای کسبوکارهای هوش مصنوعی انجام شده است. همچنین دادههای اطلس هوش مصنوعی ایران به تکمیل این بررسی کمک کرده است.
نیاز به سیاستگذاری هدفمند
میرعمادی با تأکید بر اهمیت سیاستگذاریهای هدفمند اظهار داشت: برای حفظ و ارتقای جایگاه ایران در منطقه، توسعه دانش، حمایت از کسبوکارهای مرتبط و رفع موانع سرمایهگذاری باید در اولویت قرار گیرند. تعامل مستمر با جامعه علمی جهانی و بهرهگیری از تجربیات کشورهای پیشرو نیز میتواند مسیر پیشرفت ایران در این حوزه را هموارتر کند.
تحلیل وضعیت شرکتها و زیرساختها
وی درباره تعداد شرکتهای فعال در حوزه هوش مصنوعی ایران گفت: ایران از نظر تعداد شرکتهای ارائهدهنده خدمات و محصولات هوش مصنوعی در جایگاه چهارم منطقه قرار دارد. رقابت نزدیکی میان ایران، عربستان، ترکیه و امارات در این زمینه وجود دارد.
میرعمادی همچنین به مسئله کاربردیسازی فناوری هوش مصنوعی در صنایع اشاره کرد و افزود: ایران در این زمینه حدود هفت سال از میانگین جهانی عقبتر است، اما با درسگیری از موجهای پیشین تکنولوژی—مانند خودروسازی و پتروشیمی—میتوان این فاصله را جبران کرد.
چالشها و موانع اصلی
وی در خصوص موانع پیش روی شرکتها اظهار داشت: دو مانع اصلی برای بهرهگیری از هوش مصنوعی در ایران، کمبود مهارت در نیروی کار و ضعف زیرساختهای فناوری اطلاعات است. این چالشها با دادههای بینالمللی نیز مطابقت دارند و باید به صورت جدی مورد توجه قرار گیرند.
سرمایهگذاری در هوش مصنوعی
میرعمادی با اشاره به سرمایهگذاری در این حوزه گفت: تخمینها نشان میدهند که ایران تنها حدود ۱۰ میلیون دلار در حوزه هوش مصنوعی سرمایهگذاری کرده است، در حالی که عربستان سعودی با سرمایهگذاری میلیارد دلاری، توان پردازشی و زیرساختهای خود را به شکل قابل توجهی ارتقا داده است. امارات نیز سرمایهگذاریهای چشمگیری انجام داده و زیرساختهای پیشرفتهای ایجاد کرده است.
دیدگاه افکار عمومی
وی به تحلیل افکار عمومی درباره هوش مصنوعی پرداخت و بیان کرد: حدود ۴۶ درصد از مردم نسبت به این فناوری دیدگاه مثبتی دارند، در حالی که ۲۰ درصد خنثی و ۳۴ درصد نگرش منفی دارند. واکنشهای منفی عمدتاً به کاربردهای خاص و بحثبرانگیز هوش مصنوعی مربوط میشود.
لزوم اقدامات سریع و مبتنی بر داده
میرعمادی در پایان تأکید کرد: برای جبران عقبماندگیها، باید گامهای سریع و مبتنی بر داده برداشته شود. فرصت جهش در این حوزه هنوز وجود دارد، اما پنجره این فرصت در حال بسته شدن است. اگر سرعت اقدامات افزایش نیابد، خطر عقبماندگی بیشتر از رقبا ما را تهدید خواهد کرد.
وی ابراز امیدواری کرد که ایران با برنامهریزی دقیق و اجرای مؤثر، بتواند از فرصتهای موجود بهره برده و جایگاه خود را در حوزه هوش مصنوعی ارتقا دهد.
